اثرات متقابل سرمایه انسانی و نهادها بر فرایند رشد اقتصادی (مطالعه موردی ایران و نروژ)

مطالعات مختلف در مورد چگونگی تاثیر سرمایه انسانی بر رشد اقتصادی در مواردی، به نتایج متضادی منجر شده است. تبیین های مختلفی برای توضیح این نتایج متضاد ارائه شده است. در این تحقیق، علاوه بر بیان برخی کاستی های تبیین های مذکور، بر مبنای نظریه های نهادگرایی، چگونگی تعامل بین کیفیت نهادی و سرمایه انسانی، علت عمده بروز این نتایج متضاد معرفی شده است. به این منظور پس از تشریح یک چارچوب نظری برای رشد اقتصادی در فصول اول و دوم، در فصل سوم طی یک تحلیل رگرسیونی بین کشوری، چارچوب مذکور در معرض آزمون تجربی قرار گرفته است. در این تحلیل، از شاخص های درآمد هر کارگر، مهارت های شناختی و کیفیت نهادی، به ترتیب برای اندازه گیری متغیرهای رشد اقتصادی، چارچوب نهادی و سرمایه انسانی استفاده شده است. با استفاده از داده های مقطعی مبتنی بر متوسط 10 ساله درآمد هر کارگر که برای 86 کشور، در دوره زمانی 2001 تا 2010 در دسترس بود، اثر تعاملی سرمایه انسانی و کیفیت نهادی ارزیابی شده و یک حد آستانه ای برای کیفیت نهادی مشوق رشد اقتصادی برآورد می شود. آنگاه در فصل چهارم، ضمن یک مطالعه تطبیقی در مورد ایران و نروژ و به کمک حدود آستانه ای بدست آمده در این مطالعه و مطالعات مشابه، بخش های دیگری از چارچوب نظری پیشنهادی، مورد بررسی تجربی قرار می گیرد. در این بررسی به ویژه چگونگی تعامل بین کیفیت نهادی و ورود درآمدهای بادآورده نفتی، از جنبه های مختلف تحلیل می شود. بالاخره در فصل پنجم، ضمن جمع بندی مطالب و نتیجه گیری از آن ها، به منظور اصلاح چارچوب نهادی و بهبود سرمایه انسانی در کشورمان، پیشنهاداتی ارائه شده و علاوه بر آن پیشنهاداتی نیز جهت مطالعات بیشتر به منظور تکمیل این مطالعه، توصیه شده است.